Hoe aardgas Nederland veranderde: de geschiedenis van het Groningse gasveld

Het oppompen van aardgas in Nederland is een verhaal van grote ontdekkingen, economische groei en onverwachte gevolgen. Het begon in de jaren 50, toen Nederland een enorme energiebron ontdekte onder het noorden van het land. Wat volgde, veranderde niet alleen de economie, maar ook het landschap en de levens van miljoenen mensen. In april 2024 werd het Groningenveld definitief gesloten, waarmee een belangrijk hoofdstuk in de Nederlandse geschiedenis werd afgesloten.

In 1959 ontdekte een consortium van Shell en ExxonMobil een gigantisch aardgasveld bij Slochteren in Groningen. Het Groningse gasveld bleek een van de grootste aardgasreserves ter wereld te zijn, met een geschatte voorraad van bijna 2.800 miljard kubieke meter gas. Het was niet de eerste keer dat er aardgas in Nederland werd gevonden, maar de omvang van dit veld was ongekend.

De ontdekking bood een enorme kans voor Nederland. Aardgas werd gezien als een schone en efficiënte energiebron die het land economisch en technologisch vooruit zou helpen.

De start van de gaswinning

In 1963 sloot de Nederlandse overheid een overeenkomst met Shell en ExxonMobil. De Gasunie werd opgericht om het gas te distribueren. Binnen enkele jaren was bijna elk huishouden in Nederland aangesloten op het aardgasnet. Dit project, een van de grootste infrastructuurwerken in de Nederlandse geschiedenis, verving kolen en olie door aardgas.

NAM-directeur Jo Bongaerts, Commissaris van de Koningin Cees Fock en minister van Economische Zaken Jan de Pous waren aanwezig bij de officiële opening van het Groningenveld op 25 juli 1963.

Het Groningse gas werd niet alleen binnen Nederland gebruikt, maar ook geëxporteerd naar andere Europese landen. Dit leverde miljarden aan aardgasbaten op, waarmee de overheid infrastructuur verbeterde en sociale voorzieningen financierde.

De keerzijde: aardbevingen en schade

Vanaf de jaren 80 kwamen de eerste signalen dat de gaswinning in Groningen niet zonder risico was. Het oppompen van gas veroorzaakte dalingen in de bodem, wat leidde tot schade aan gebouwen. In 2012 markeerde een aardbeving bij Huizinge (3,6 op de schaal van Richter) een omslagpunt. Het werd duidelijk dat de gaswinning verantwoordelijk was voor de bevingen en dat deze een gevaar vormden voor de veiligheid van inwoners.

Bewoners van Groningen zagen scheuren in hun huizen, waardevermindering van hun eigendommen en toenemende onzekerheid. Dit leidde tot maatschappelijke onrust en juridische procedures.

Het einde van de gaswinning

In 2018 besloot de Nederlandse overheid om de gaswinning in Groningen versneld af te bouwen. Dit was een direct gevolg van de aardbevingen en de druk van bewoners en belangenorganisaties. Uiteindelijk werd het Groningse gasveld op 19 april 2024 definitief gesloten.

Hoewel het oppompen van aardgas decennialang een bron van welvaart en energie was, bracht het ook veel leed met zich mee. De overheid heeft regelingen getroffen om de schade aan huizen te vergoeden en woningen te versterken tegen toekomstige aardbevingen.